اسلام يوازنی سپېڅلی او آسماني دين دی، چې د ټولو پېرزو شويو پېغمبرانو له خوا يو شان راوړل شوی، او نهايي بڼه يې د حضرت محمد مصطفی صلی الله عليه وسلم پر لاس انسانيت ته وړاندې شوه. دا مقدس دين د خپل سپېڅلي کتاب، قرآن کريم، له لارې نه يوازې د روحانيت، اخلاقو، او عدالت پيغام لري، بلکې د ټولنيز ژوند لپاره هم پياوړې لارښوونې وړاندې کوي. اسلام د هجرت په اوومه پېړۍ کې له عربي ټاپووزمې نه راپورته شو او له هغه ځایه ډېر ژر د نړۍ بېلابېلو سيمو ته خپور شو. د دغې خپرېدا يو مهم پړاو افغانستان ته د اسلام راتګ وو، چې نه يوازې د هېواد تاريخي بهير يې بدل کړ، بلکې د خلکو د ژوند د ټولو برخو – له دود او دستور څخه نيولې تر کلتور، هنر، ژبې او سياست پورې – ژوره اغېزه پرې وکړه.

اسلام د حضرت محمد صلی الله عليه وسلم تر وفات وروسته د راشدينو خلفاوو په وسيله نورو سيمو ته خپور شو. افغانستان ته د اسلام د راتګ پيل د حضرت عمر بن الخطاب رضي الله عنه د خلافت پر مهال وشو. د فارس سترې ساساني واکمنۍ له ماتې سره، مسلمانانو د خراسان سيمو ته لاره پيدا کړه، چې په کې اوسنی هرات، بلخ، بادغيس، فارياب، او نور ولايتونه شامل وو. همدغه لارې د اسلام د پېغام د وردننه کېدو پيلامه وګرځېدې.

د اسلامي فتوحاتو په بهير کې، لښکرې د خراسان، سيستان، کابل، زابل، او باميان پر لور ولاړې. د سعد بن ابي وقاص رضی الله عنه، عبدالله بن عامر، او نورو قوماندانانو تر مشرۍ لاندې دا خوځښتونه وشول. خو د دې نظامي لښکرو تر څنګ علماء، زاهدان، او ديني شخصيتونه هم وو، چې د خلکو زړونه يې د حق پر لور راښکول.

د افغان خاورې ډېری خلک د زردشت، بوديزم، او نورو مذهبونو پيروان وو، خو د اسلام د توحيد، عدل، او انسانيت پيغام يې زړه ته ولوېد. د جګړې تر څنګ، د دعوت، نصيحت، او روحاني ښوونو له لارې خلک دې سپېڅلي دين ته راجذب شول. د تصوف خاوندانو، لکه بايزيد بسطامي، شيخ احمد جام، او علي همداني، د خپل روحانيت، تقوی، او زهد له لارې خلک د الله تعالی پر لور راوبلل. خانقاهونه او رباطونه د ايماني روزنې مرکزونه وګرځېدل.

اسلام د ژوند بشپړ نظام دی، چې د افغان کلتور، ژبې، هنر، او فکري بهير بڼه يې واړوله. ښوونه، عدالت، صداقت، او امانت ته زيات ارزښت ورکړل شو. عربي ژبه، چې د قرآن کريم ژبه ده، د زده کړې او پوهې ژبه وګرځېده.

د اسلام له خپرېدو وروسته افغانستان د علم يو مرکز شو. په هرات، بلخ، غزني، او باميان کې ديني مدرسې او کتابتونونه جوړ شول. د تفسير، حديث، فقه، او فلسفې څانګې پراخې شوې، چې د امام سرخسي، فخرالدين رازي، او نورو نومونه پکې ځلېږي.

اسلام د سياسي نظام بنسټ وګرځېد. د امارتونو، خلافتونو، او سلطنتونو مشروعيت د اسلامي شريعت پر بنسټ وو. قاضيان او مفتيان د دولت مهم سلاکاران وو.

عبادات لکه لمونځ، روژه، زکات، او حج د خلکو ورځنی ژوند شو. اسلامي اخلاق، لکه زغم، مهرباني، او صداقت، د ټولنيزو اړيکو بنسټ شو. د نکاح، طلاق، او ميراث مسايل د شريعت له مخې حل کېدل.

اسلامي معمارۍ لکه جوماتونه، مدرسې، منارونه، او مقبرې د غزنوي، غوري، او تيموري دورو د هنري ښکلا څرګندونه کوي. د هرات، غزني، او باميان ودانۍ يې ژوندۍ بېلګې دي.

افغانستان ته د اسلام راتګ يوازې يوه ديني پېښه نه وه، بلکې دا يو ستر بدلون وو. د دې سپېڅلي دين له امله د افغان ټولنې فکري، کلتوري، سياسي، او علمي جوړښتونو نوې بڼه وموندله. اسلام د افغان هويت يوه نه بېلېدونکې برخه ګرځېدلې، او دا پېغام به تر راتلونکو نسلونو پورې هم ژور او روښانه پاتې شي.

ادامه لري......